İnsan Ortamında Çalışabilen Robotlar Geliştirmek

Birmingham Üniversitesi Bilgisayar Bilimleri Okulu'nda Akıllı Robot Teknolojileri üzerine ders veren kıdemli öğretim üyesi Dr. Nick Hawes, “Robotlara karşı çok büyük bir ilgi var” diyor. “Herkes gibi bizler de robotların, çalışma ortamlarında ve birçok sektörde farklı roller üstlenerek geleceğimizi büyük oranda şekillendireceğini düşünüyoruz. Bununla birlikte, Dr. Hawes ve Birmingham’daki grup, araştırmalarında esasen şu problem üzerine odaklanmışlar: "Robotların günde sadece iki saat çalışmaları ve her seferinde sadece tek bir faydalı iş yapıyor olmaları, geleceğimize böylesine büyük etkisi olacak bilime henüz yakın olmadığımızı düşünmemizi sağladı.

Bir güvenlik şirketinde güvenlik görevlisi gibi ofisleri dolaşan ve medyanın ilgi odağı olan robot "Bob"ın hikayesi işte böyle başlamış. ‘Bob’ projesi için gerekli fonlar, "Uzun Süreli Senaryolarda Bilişsel Kontrol Amaçlı Uzay-Zaman Temsilleri ve Aktiviteleri (Spatio-Temporal Representations and Activities for Cognitive Control in Long-Term Scenarios = STRANDS)’ adlı araştırma grubu tarafından sağlanmış. STRANDS'in bünyesinde, Avrupa'dan sekiz üniversite bulunuyor. “STRANDS projesi, bir robotun bir iki saatten daha uzun bir süre, belki de günler, haftalar ve hatta aylar boyunca çalışması için ne yapmamız gerektiği üzerine odaklanıyor." şeklinde konuşan Dr. Hawes şunları ekliyor, "Burada iki ilginç nokta söz konusu.” 

Kontrollü çevre

Öncelikle, "kontrol edemediği bir ortamda uzun süre çalışabilen ve işleri kendi başına yapabilen otonom bir robot yapmanın bilim ve mühendislik açılarından çeşitli zorlukları var. Normalde robotları bir yere koyduğunuzda her şeyi kontrol etmek, eşyaları sabitlemek ve robotun yoluna kimsenin çıkmamasını sağlamak zorunda kalırsınız. Dolayısıyla insanların bulunduğu gerçek bir ortamda çalışabilecek bir robot yapabilmeniz gerekiyor."

İkincisi de, robotların uzun süre çalışmalarının sağlayacağı avantajlardır. “Robot normalde hiç bir zaman bulunmayacağı ortam hakkında bir şeyler öğrenmeye başlayabilir” diyor Dr. Hawes ve ekliyor, “İnsanların hangi saatlerde gelip gittiği, bardağınızı her gün hangi masaya koyduğunuz, ve insanların normalde sezgileriyle anlayabileceği ancak robotların hiç bir zaman anlayamayacağı şeyler gibi günlük rutinleri ve düzenleri fark edecek. Robotların bunları zaman içinde öğrenmelerini hedefliyoruz.”

Sürücüsüz otomobillerden çamaşır makinelerine

Peki, robotların nasıl görünmeleri ve nasıl çalışmaları gerektiği konusunda bazı kültürel önyargılarımız var mı? Robotların bize benzemesi konusunda çok mu ileri gidiyoruz ve bu bir engelleyici faktör mü? Dr. Hawes, “Bilim kurgu filmlerinin bunda büyük rol oynadığını düşünüyorum” diyor. “Gerçekten insanlara benzeyen robotlar yaratmaya çalışmıyorum. Evet, insana benzemenin bazı avantajları olabilir. İnsanlar birbirlerini hareketlerinden anlarlar. Gözlerin bir yöne bakması veya bir yere bakar gibi duruş sergilemek türünden insana benzer bazı özellikleri olan robotlar bunlar. İnsanlar bu gibi insana özgü özellikler sergileyen robotlar arasında kendilerini daha yakın hissediyorlar.

Kapı kollarından mutfak dolaplarına kadar her şey insanlar için tasarlanmış olduğunu düşünürsek, insana benzer bir robot ortama çok daha kolay uyum sağlayabileceğini söyleyebiliriz. Bununla birlikte Dr. Hawes, robotların "birer alet veya teknolojiden başka bir şey olmadıklarını" söylüyor. Dolayısıyla formu, fonksiyonların belirlemesi gerektiğini düşünüyor. Sürücüsüz bir otomobil sadece sürücüsüz bir otomobildir o kadar. Bazılarına göre çamaşır makinesi de bir robottur. İşleri kendi başlarına yapabilecek otonom akıllı makinelerin kullanım alanı oldukça geniş. Bunların bazıları insana benzeyebilir, ancak çoğu benzemeyecek.”

Bob'da bir sonraki adım çalışma süresini uzatabilmek. STRANDS'in diğer ortakları ise "bakım" alanında çalışıyorlar. Örnek vermek gerekirse Viyana’da bir hastanede kullanılan bir robot, destek ve taşıma işleri görüyor. Dr. Hawes, “Büyük bir robot üretim ve programlama endüstrisi kurulacak. Lisans öğrencilerimizin bu endüstriyle ilişki içinde olması gerektiğini düşünüyoruz” şeklinde konuşuyor. Üniversitede, “Lisans derslerinin yanı sıra Yapay Zeka ve robot teknolojileri konularında lisansüstü dersler veriliyor. Öğrencilerin Bob ve benzeri robot projeleri üzerinde çalıştığı bir de Robot kulübümüz var. Geleceği çok parlak bir teknoloji olduğu için 18 yaşından büyük herkesi bu teknoloji üzerinde çalışmaya teşvik ediyoruz.”

Kaynak: British Council